Słownik Pojęć

Jest to środek odwoławczy, który przysługuje od każdego wyroku sądu l instancji do sądu II instancji. Jedynie od wyroku zaocznego apelacja przysługuje tylko powodowi, natomiast nie przysługuje pozwanemu, który w takim przypadku może wnieść sprzeciw od wyroku zaocznego.

To uzyskanie korzyści majątkowej bez podstawy prawnej; prowadzi do obowiązku zwrotu korzyści (art. 405 i n. kc).

Jest określeniem obowiązku udowodnienia faktu mającego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Ciężar dowodu spoczywa na podmiocie (osobie), która z tego dowodu wywodzi skutki prawne. Wszelkie sporne fakty i okoliczności wymagają udowodnienia, za wyjątkiem:

• faktów powszechnie znanych,
• faktów znanych urzędowo sądowi (np. wyrok w innej sprawie),
• faktów uznanych przez stronę przeciwną,
• faktów, co do których strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej, które sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy może uznać za przyznane (milczące przyznanie strony).

To wszelkie czynności dokonywane przez uczestników procesu tj. przede wszystkim strony, ale także sąd, biegłych itd., dotyczące toczącego się postępowania, np. składanie wniosków dowodowych, pism procesowych itp.

To czynności, które wykraczają poza zwykłe działanie podmiotu; np. poprzez umowę czy statut podmiotu może zostać oznaczona co do wysokości kwota, której przekroczenie w danej czynności powoduje przekroczenie granic zwykłego zarządu.

Jest to zdarzenie obejmujące przynajmniej jedno oświadczenie woli, które złożone jest przez osobę posiadającą zdolność do czynności prawnych, przy czym zdarzenie to ma na celu wywołanie skutku prawnego mającego charakter powstania, zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego. Skutek taki może nastąpić jedynie wtedy, gdy przewiduje go norma prawna.

To forma przewidziana dla czynności prawnych, których datę należy poświadczyć względem osób nieobecnych przy dokonaniu czynności. Datę pewną uzyskać można w jeden z następujących sposobów:

• wzmianki uczynionej na dokumencie przez organ państwowy,
• stwierdzenie dokonania złożenia określonego oświadczenia woli w innym dokumencie urzędowym,
• potwierdzenie daty przez notariusza lub sporządzenie przez niego dokumentu, czy też notarialne poświadczenie podpisu.

Czyli inaczej czyn niedozwolony, jest zdarzeniem prawnym, które wywołuje obowiązek naprawienia szkody wskutek naruszenia dóbr (majątkowych lub niemajątkowych) powszechnie chronionych.

Jako dokumenty prywatne traktowane są wszystkie dokumenty oprócz urzędowych, stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie.

Jest to dokument sporządzany w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w zakresie ich działania oraz przez organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne, w zakresie przyznanych im prawem spraw. Dokumenty urzędowe stanowią dowód tego, co zostało w nich zaświadczone.

W prawie wekslowym oznaczenie miejsca płatności.

Uznanie przez sąd za ustalony faktu mającego istotne znaczenie dla sprawy na podstawie innych ustalonych faktów (art. 231 kpc). Wnioskowanie sądu jest w tym przypadku oparte na zasadach wiedzy i doświadczenia życiowego, w zakresie sędziowskiej swobody oceny i wnioskowania.

Domniemania ustanowione przez prawo, wiążące dla sądu; są to niejako podstawowe założenia pewnych okoliczności przez system prawny, przykładowo domniemanie istnienia dobrej wiary. Domniemania te mogą być jednak obalone w drodze postępowania.

Prawo oraz doktryna przewidują stosowanie różnych rodzajów dowodów w postępowaniu sądowym; niektóre dowody z różnych przyczyn mogą być uznane za niedopuszczalne, np w sytuacji, kiedy istnieje ryzyko, że nagranie na taśmie zostało przetworzone, a stwierdzenie tego faktu przez biegłych jest zbyt kosztowne dla stron bądź nie jest możliwe jednoznaczne wskazanie biegłych.

To określenie źródła, z jakiego sąd poznaje stan faktyczny dotyczący sprawy będącej przedmiotem procesu. Przedmiotem dowodu są fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 kpc). Podstawowymi dowodami są:

• dokumenty (urzędowe i prywatne),
• zeznania świadków,
• opinie biegłych,
• oględziny,
• przesłuchanie stron,
• dowód z filmu, fotografii, płyt i taśm dźwiękowych oraz wszelkich innych urządzeń, które przenoszą obrazy lub dźwięki.

Powyższe wymienienie nie jest wyczerpujące, dopuszczone mogą być też inne środki dowodowe, które strona przywoła.

Zgodnie z orzecznictwem sądowym za działalność gospodarczą uważa się działalność spełniającą następujące cechy:

• zawodowy charakter,
• powtarzalność podejmowanych działań,
• podporządkowanie zasadzie racjonalnego działania,
• uczestnictwo w obrocie gospodarczym.

Wyspecjalizowana instytucja finansowa świadcząca usługi factoringu na rzecz podmiotów gospodarczych, nabywająca za gotówkę przysługujące im od odbiorców należności przed terminem ich wymagalności; może przejmować ryzyko niewypłacalności kontrahenta oraz świadczyć inne usługi na rzecz klientów.

Podmiot gospodarczy korzystający z factoringu, sprzedający za gotówkę swoje należności od odbiorców przed upływem terminu ich wymagalności.

Jest to sposób, w jaki dokonuje się uzewnętrznienie oświadczenia woli; z zasady forma czynności prawnych jest dowolna, ale rozmaite przepisy szczegółowe wymagać mogą zachowania szczególnej formy dla określonych czyn¬ności prawnych. Wyróżnia się tutaj przede wszystkim:

• formę pisemną zwykłą,
• formę pisemną z poświadczonym podpisem,
• formę aktu notarialnego,
• formę z datą pewną.

Pisemne oświadczenie oznaczające przeniesienie praw na inną osobę; w prawie wekslowym oznacza przeniesienie wierzytelności wekslowej poprzez złożenie podpisu uprawnionego z tytułu weksla na odwrocie dokumentu lub na przedłużce.

Osoba zbywająca wierzytelności wekslowe na drodze indosu.

Osoba nabywająca wierzytelności wekslowe na drodze indosu.

Przewidziana w kodeksie cywilnym kara za niedotrzymanie warunków umowy, uzgodniona w umowie między stronami, którą wyraża się w kwocie pieniężnej i może dotyczyć wyłącznie umów, których realizacja nie polega na świadczeniu pieniężnym.

Klauzula, którą nadaje sąd tytułowi egzekucyjnemu, aby mógł stanowić tytuł wykonawczy, będący podstawą do przeprowadzenia egzekucji.

Przystąpienie do długu przez inny podmiot (osobę) obok dłużnika, gdy podmiot ten zobowiązuje się zrealizować roszczenie, przy czym nie zwalnia to pierwotnego dłużnika z obowiązku świadczenia.

W postępowaniu egzekucyjnym osoba zastępująca dłużnika w odbiorze korespondencji, którego adresu ani miejsca pobytu nie można ustalić.

Pod pojęciem legitymacji procesowej rozumie się materialnoprawne uprawnienie strony procesowej do występowania w konkretnym procesie. Legitymacja procesowa wynika ze stosunku prawnego łączącego strony procesowe – jest to związek powoda i pozwanego z przedmiotem procesu.

Błędna wykładnia przepisów, lub niewłaściwe ich zastosowanie, albo zastosowanie nie istniejącego – uchylonego – przepisu.

Chodzi tu przede wszystkim o nieważność postępowania, przykładowo strony nie miały zdolności sądowej, lub orzekał w sprawie sędzia, który z mocy ustawy powinien być wyłączony, czy też pełnomocnik strony był nienależycie umocowany.

Nieruchomość określona pod względem następujących cech:

• położenie,
• właściciel,
• numer księgi wieczystej,
• sąd, w którym znajduje się księga wieczysta.

Podstawą do wniesienia pozwu w postępowaniu w sprawach gospodarczym jest dopełnienie przez powoda (wnoszącego sprawę) obowiązku starania się o spełnienie świadczenia przez pozwanego w sposób dobrowolny. Musi to być wykonane przed wniesieniem pozwu. W praktyce powód powinien do pozwu dołączyć odpis wezwania do zapłaty (czy zrealizowania innego roszczenia) oraz odpowiedź, jeśli takową od dłużnika otrzymał. Wniesienie pozwu bez uprzedniego wzywania dłużnika do spełnienia świadczenia sąd uzna za przedwczesne i odrzuci pozew. Ponadto za przedwczesne skierowanie pozwu może spotkać wierzyciela sankcja w postaci obciążenia go kosztami procesu w całości lub w części bez względu na wynik sprawy.

Ogólny obowiązek naprawienia wyrządzonej drugiej osobie szkody, przy czym obejmuje on także odpowiedzialność osoby prawnej za winy swojego organu, jak również w sytuacji, kiedy wina wynika ze złego funkcjonowania strukturalnego osoby prawnej.

Obowiązek dłużnika do naprawienia szkody wynikłej z nie-wykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (jest to odpowiedzialność odszkodowawcza); niezależnie od niej dłużnik nie wykonujący zobowiązania będącego świadczeniem pieniężnym na żądanie wierzyciela ma obowiązek zapłaty należnych odsetek.

Sytuacja, w której kilku dłużników jest zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części należności od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna. W takim przypadku zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela.

W prawie cywilnym jest to obowiązek zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej przez stronę, która zerwała umowę (art. 395 k.c. i 396 k.c.).

Jeden z przewidzianych w prawie cywilnym trybów zawarcia umowy, zawiera w sobie istotne po-stanowienia umowy oraz termin jej akceptacji. Przyjęcie oferty przez adresata w terminie powoduje, iż oferent nie może się wycofać ze złożonej oferty -umowa zostaje w tym terminie zawarta.

Przy składaniu pism procesowych, w których strony powołują się na pewne stany prawne i z nich wywodzą swoje roszczenia, a które to stany prawne opierają się na pewnych faktach, strona powinna przedstawić wszystkie istotne wydarzenia i okoliczności w sposób chronologiczny i przejrzysty, a jednocześnie możliwie wyczerpujący.

Sytuacja, kiedy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie z przyczyn od niego niezależnych, w odróżnieniu od zwłoki, kiedy to występuje wina dłużnika.

Podmiot posiadający osobowość prawną.

Zdolność do występowania samodzielnie i we własnym imieniu jako podmiot praw i obowiązków. Osobowość prawną posiadają tylko te podmioty, którym przepisy takową przyznają. Osobowość prawna daje podmiotowi m. in. zdolność sądową (może pozywać i być pozywanym).

Przytaczanie na podstawie stanu faktycznego odpowiednich przepisów prawnych, na podstawie których wywodzi się żądania czy wnioski.

Dłużnik, spełniając świadczenie, może żądać od wierzyciela pokwitowania (oczywiście przy niektórych sposobach spełnienia świadczenia niejako automatycznie powstanie dowód, np. wpłata na rachunek bankowy wierzyciela). Dłużnik może żądać pokwitowania w szczególnej formie, jeżeli ma w tym interes prawny; koszty pokwitowania będzie w takiej sytuacji ponosił dłużnik, chyba że umowa pomiędzy stronami stanowi inaczej.

Poręczenie, którego ważność została ograniczona w czasie.

Postępowanie zabezpieczające jest postępowaniem pomocniczym w stosunku do postępowania rozpoznawczego (zwykłego). W trybie postępowania zabezpieczającego wierzyciel może dochodzić zabezpieczenia wykonania roszczenia; zabezpieczenia roszczenia można żądać na każdym etapie rozpoznawania sprawy przez sąd, także przy samym wszczynaniu sprawy (wniosek o zabezpieczenie zamieszcza się wtedy w treści pozwu).

To całkowite lub częściowe umorzenie wzajemnych roszczeń pomiędzy podmiotami, które są dla siebie zarazem dłużnikami i wierzycielami.

Strona występująca w procesie sądowym w imieniu własnym, wszczynająca postępowanie sądowe poprzez wniesienie pozwu.

Pismo skierowane do sądu z wnioskiem o udzielenie ochrony prawnej w trybie postępowania sądowego (inaczej pozew).

Jest to powództwo przeciw egzekucyjne wnoszone przez osoby trzecie, których składniki majątkowe zaliczone zostały wskutek błędu do majątku dłużnika, z którego to majątku wierzyciel dochodzi zaspokojenia swoich roszczeń na drodze egzekucji.

Jest to samodzielny pozew skierowany przez pozwanego przeciwko powodowi w sytuacji, kiedy proces jest już wszczęty przez powoda. Powództwo wzajemne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy sprawa jest w toku, roszczenie pozwanego ma związek z roszczeniem powoda albo nadaje się do potrącenia oraz zachodzi identyczność stron. Przysługuje ono pozwanemu tylko do czasu rozpoczęcia pierwszej rozprawy.

Osoba występująca w procesie sądowym w imieniu własnym, przeciwko której został wytoczony pozew.

Istotne znaczenie dla tempa procesu i dla obrony stron mają przepisy regulujące prawidłowość doręczeń pism sądowych. Zasadą jest, że dane pismo wywiera skutek dopiero po jego doręczeniu. Zapoznanie się odbiorcy z treścią pisma nie ma znaczenia. Pismo powinno być doręczone zgodnie z przepisami oraz w taki sposób, aby adresat mógł (miał możliwość, z której nie musi korzystać) zapoznać się z jego treścią. Najczęstszą formą doręczeń jest doręczenie przez pocztę. Dla osoby prawnej bądź też organizacji, która nie ma osobowości prawnej, pisma doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentacji przed sądem lub pracownikowi upoważnionemu do odbioru pism. Pisma procesowe dla przedsiębiorców wpisanych do rejestru sądowego doręczane są na adres podany w rejestrze, chyba, że podano osobny adres dla doręczeń. Strony i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie adresu; w razie zaniedbania tego obowiązku sąd pozostawia pismo w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Jeżeli adresat nie zostanie zastany w miejscu siedziby przedsiębiorstwa, pismo sądowe można zostawić (jeżeli podejmą się oddania adresatowi i nie są przeciwnikami w sprawie):

• dorosłemu domownikowi pod danym adresem (np. siedziba formy może mieścić się w mieszkaniu prywatnym),
• administracji domu,
• dozorcy,
• sołtysowi.

Jeżeli nie jest możliwe doręczenie pisma w taki sposób, będzie ono złożone na poczcie, a w skrzynce pocztowej lub w drzwiach lokalu będzie pozostawione wezwanie do odbioru pisma. Pisma dla osób prawnych i organizacji podlegających wpisowi do rejestru, w razie niemożności doręczenia, pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Jeżeli miejsce pobytu strony nie jest znane, może zostać ustanowiony kurator do odbioru pism; z chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie jest skuteczne.

Za prawidłowe doręczenie uznaje się doręczenie bezpośrednio do rąk strony lub osób ją reprezentujących lub też, w braku możliwości takiego doręczenia, prawidłowe jest doręczenie innemu podmiotowi z wymienionych wyżej bądź też pozostawienie pisma na poczcie, przy pozostawieniu adresatowi wezwania do odbioru. Takie doręczenia wywołują wszelkie związane z nimi skutki prawne; strona nie może się bronić, że nie zapoznała się z treścią pisma.

Pełnomocnik spółki kapitałowej, wpisany do rejestru handlowego, którego zakres uprawnień i obowiązków reguluje organ powołujący prokurenta.

Podjęcie się przez osobę (lub podmiot) prowadzenia spraw (może to dotyczyć tak czynności faktycznych, jak i czynności prawnych) innej osoby lub podmiotu, bez istnienia umowy lub też innego tytułu prawnego.

Występuje w sytuacji, kiedy dłużnik może alternatywnie zwolnić się ze zobowiązania poprzez spełnienie innych świadczeń.

Przewidziany przepisami prawa obowiązek przeprowadzania pewnych czynności prawnych przez adwokata lub radcę prawnego.

W prawie wekslowym nazwisko (określenie) osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana.

Roszczenia dodatkowe, które przysługują wierzycielowi w związku z przysługującym mu roszczeniem głównym; dotyczy to przede wszystkim odsetek za opóźnienie czy zwłokę, także kosztów dochodzenia należności.

Roszczenie jest oczywiście bezzasadne w takiej sytuacji, kiedy to z treści pozwu wynika, że żądanie jest sprzeczne z przepisami prawa i w związku z tym nie może być uwzględnione. Okoliczności te ocenia sąd, przy czym oczywistą bezzasadność musi powodować sama istota sprawy, np. kiedy roszczenie wynika z umowy będącej z mocy prawa nieważną.

Roszczenie główne jest to roszczenie podstawowe, które przysługuje wierzycielowi, np. należności na fakturze nie zapłaconej przez dłużnika.

Roszczenia – to sposób ochrony prawnej własności, poprzez system roszczeń, który przysługuje właścicielowi należności lub nieruchomości, w przypadku naruszenia podstawowych, przysługujących mu praw. Ochrona petytoryjna gwarantowana jest przez dwa rodzaje roszczeń – windykacyjne i negatoryjne.

Roszczenie windykacyjne

Może nastąpić tylko wtedy, kiedy zostaną spełnione dwa warunki: rzecz dotyczy żądania wydania rzeczy i gdy roszczenie wynika z prawa własności. Uprawniony do wystąpienia z roszczeniami jest właściciel, współwłaściciel, użytkownik wieczysty lub dzierżyciel.

Roszczenie negatoryjne

Składa się z dwóch uprawnień realizowanych łącznie lub oddzielnie:

• żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem
• zaniechania naruszeń.

Roszczenie jest wiarygodne wtedy, gdy opiera się na podstawie prawnej, która pozwala na jego egzekwowanie na drodze wskazanej w przepisach prawa.

Posiedzenie sądu, z zasady jawne, w którym uczestniczą obie strony procesowe i na którym przeprowadzane są dowody.

Wykonalność orzeczenia sądowego, powstała przed jego uprawomocnieniem się. Natychmiastowa wykonalność może wynikać z przepisów prawa lub z mocy orzeczenia sądowego.

Rzeczy określone rodzajowo, które można zastąpić przez inne rzeczy oznaczone co do gatunku; nie mają one żadnych cech indywidualnych, wskazujących konkretną, jedną rzecz, np. owoce, piasek itp.

Są to rzeczy niezastępowalne, które charakteryzują się właściwościami wskazanymi indywidualnie, np. dzieło sztuki.

Zbiór dokumentów, jakie posiadają nieruchomości, dla których nie jest prowadzona księga wieczysta; samodzielne zbiory dokumentów znajdują się, podobnie jak księgi wieczyste, w sądach rejonowych.

Za sprawę gospodarczą uznaje się zagadnienie, które spełnia łącznie trzy przesłanki:

• zagadnienie musi dotyczyć stosunku cywilnoprawnego,
• obie strony sprawy (powód i pozwany) muszą być podmiotami gospodarczymi,
• sprawa wynika z prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Jest to relacja pomiędzy różnymi podmiotami prawnymi, która cechuje się równością podmiotów (bez stosunku zależności). W szczególności relacja ta może wynikać z umowy zawartej pomiędzy podmiotami.

Co najmniej dwa podmioty powiązane stosunkiem prawnym, np. umową. W postępowaniu sądowym strony postępowania, czyli powód i pozwany.

Przewidziane prawem możliwości wzruszenia orzeczenia sądowego; należą do nich przede wszystkim:

• zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie:
• apelacja,
• skarga kasacyjna,
• sprzeciw (w postępowaniu upominawczym)
• zarzuty (w postępowaniu nakazowym)

Chodzi tu o świadczenie dotyczące rzeczy zamiennych w obrocie, czyli takich, które mogą być bez przeszkód zastępowane jedne drugimi.

Wskazany w przepisach prawa termin, który jedynie sugeruje czas do wykonania danej czynności, ale jego przekroczenie nie wywołuje żadnych ujemnych skutków prawnych dla przekraczającego. Z reguły przewidziany dla czynności sądu.

Termin wyznaczony w przepisach prawa do wykonania określonej czynności, który nie może być przekroczony przez podmiot zobowiązany do jego zachowania, a w razie przekroczenia podmiot ponosi ujemne skutki prawne. Termin taki nie może być przedłużony (za wyjątkiem sytuacji, gdy podmiot nie dotrzymał termin u z przyczyn od niego niezależnych – wtedy termin może zostać przywrócony).

Osoba, która ma zapłacić za weksel trasowany, nie będąca jego wystawcą.

Weksel trasowany (inaczej ciągniony) czyli weksel, za który zapłacić ma inna osoba niż osoba wystawiająca weksel.

Tytułami egzekucyjnymi są:

• prawomocne orzeczenia sądowe,
• orzeczenia sądowe podlegające natychmiastowe mu wykonaniu (choćby nie były prawomocne),
• ugoda zawarta przed sądem,
• wyrok wydany przez sąd polubowny,
• ugoda zawarta przed sądem polubownym,
• ugoda zawarta przed mediatorem,
• inne orzeczenia, ugody i akty, które podlegają wykonaniu w drodze egzekucji,
• akt notarialny, w którym dłużnik poddaje się egzekucji, i który obejmuje obowiązek zapłaty należności lub uiszczenia innych rzeczy zamiennych, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy termin zapłaty, uiszczenia lub wydania jest w akcie wskazany,
• akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji, i który obejmuje obowiązek zapłaty należności do wysokości w akcie wprost określonej, albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji na podstawie tego aktu o całość lub część roszczenia, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności,
• wyciąg z ksiąg bankowych oraz inne dokumenty związane z dokonywaniem czynności bankowych, stwierdzające zobowiązania na rzecz banku i za¬opatrzone w oświadczenie, że oparte na nich roszczenia są wymagalne.

Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony przez sąd w klauzulę wykonalności.

Czynność procesowa, w której strony zawierają porozumienie na rozprawie co do meritum toczącej się przed sądem sprawy.

Umowa występująca na ogół w obrocie masowym, w której nie ma faktycznej możliwości negocjowania postanowień umowy; możliwe jest właściwie tylko zaakceptowanie warunków oferenta lub brak ich akceptacji (i nie zawieranie umowy).

Umowa pomiędzy stronami zastawu, wskazująca strony umowy, oznaczająca przedmiot i warunki zastawu oraz wierzytelność zabezpieczoną zastawem.

Sąd, na wniosek strony (lub z urzędu), jest zobowiązany sporządzić pisemne uzasadnienie wyroku, czyli objaśnienie, dlaczego taki właśnie wyrok został podjęty.

Złożenie przez pozwanego oświadczenia (ustnie lub pisemnie), że zgadza się z roszczeniami, które powód przytoczył w pozwie.

Wartością przedmiotu sporu w sprawach majątkowych jest podana przez powoda kwota pieniężna — dochodzona w postępowaniu, wyrażająca wartość roszczenia głównego (nie wlicza się do niej odsetek, pożytków i kosztów). Jeśli dochodzi się kilku roszczeń w jednym pozwie, należy zliczyć ich wartość.

Wierzytelność, która w danym momencie czasu przysługuje wierzycielowi, choć nie musi być jeszcze wymagalna (ustalony termin jej zaspokojenia może być terminem przyszłym).

Wierzytelność jest oznaczona wówczas, gdy jest zindywidualizowana, tzn. określony jest stosunek prawny, na podstawie którego wierzytelność powstała, ponadto określone są strony świadczenia oraz przedmiot świadczenia.

Przysługujące wierzycielowi prawo żądania od dłużnika spełnienia świadczenia, którego przedmiotem są pieniądze.

Wierzytelność, którą można dochodzić na drodze prawa, ale ze względu na upływ czasu, który spowodował jej przedawnienie, dłużnik nie ma obowiązku jej zaspokojenia i nie można go do tego zmusić środkami prawnymi; jeśli jednak dłużnik spełni takie świadczenie, nie może domagać się jego zwrotu. Ponadto dłużnik może zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia, przy czym zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Wierzytelność, która nie istnieje, ale ma powstać w przyszłości.

Wierzytelność, której istnienie zależy od spełnienia określonego z góry warunku.

Wierzytelność istniejąca, dla której nadszedł już (lub minął) termin płatności; po tym terminie może być określana jako wierzytelność przeterminowana; to pojęcie jednak nie jest pojęciem prawniczym, choć bywa używane w praktyce przedsiębiorstw.

Windykacja czyli dochodzenie w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa polskiego swoich praw do rzeczy lub należności. Windykacja może być prowadzona w drodze postępowania sądowego lub pozasądowego. Ten drugi rodzaj polega na takich działaniach jak upomnienia czy wzywanie do zapłaty, natomiast windykacja sądowa to dochodzenie zapłaty należności na drodze postępowania sądowego. Procesem windykacji może się zająć profesjonalna firma windykacyjna, która precyzyjnie dobiera narzędzia egzekwowania należności. Do podstawowych narzędzi windykacyjnych należą:

• mailing
• negocjacje telefoniczne
• windykacja bezpośrednia (terenowa)
• windykacja sądowa

Właściwość ogólna ma zastosowanie do właściwości miejscowej; chodzi tu o wytoczenie pozwu przed sądem l instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę; jeśli pozwany nie ma miejsca zamieszkania ani siedziby w kraju, oznacza się właściwość sądu według miejsca pobytu w kraju, a jeśli jest ono nieznane lub pozwany nie przebywa w kraju, według ostatniego miejsca zamieszkania lub siedziby.

W postępowaniu cywilnym zasadą jest, że właściwym rzeczowo jest sąd rejonowy, a właściwość rzeczowa sądów okręgowych zachodzi tylko wtedy, gdy przepisy tak przewidują, np. kiedy wartość przedmiotu sporu przewyższa 100 000 zł.

Każde pismo procesowe powinno zawierać oznaczenie sądu, do którego jest kierowane, imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich ewentualnych przedstawicieli ustawowych lub pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma (tytułu -pozew, wniosek, zażalenie, sprzeciw itp.), osnowę wniosku (przedstawienie, o co wnosi strona w piśmie procesowym) oraz dowody, które popierają przytoczone okoliczności, podpis strony (ewentualnie jej przedstawiciela ustawowego albo pełnomocnika), wymienienie załączników; w sytuacji kiedy jest to pierwsze pismo w sprawie, winno się wskazać adresy miejsca zamieszkania lub siedziby stron oraz wartość przedmiotu sporu; jeśli jest to pismo kolejne, powinno zawierać sygnaturę akt.

Wyrok zapadający w sytuacji, kiedy w postępowaniu przed sądem wyjaśniona zostanie tylko część żądań lub niektóre z żądań, a pozostałe pozostają nierozstrzygnięte.

WWyrok, który zapada na wniosek strony, złożony w ciągu dwóch tygodni od odpowiednio, ogłoszenia lub doręczenia wyroku w sytuacji, kiedy sąd nie orzekł o całości żądania bądź nie orzekł o natychmiastowej wykonalności, nie zamieścił dodatkowego orzeczenia, które powinien był zamieścić z urzędu; ponadto również w sytuacji, kiedy zakres sprawy nie zależy od treści żądań pozwu, sąd wbrew wynikom postępowania nie orzekł o roszczeniu nie zgłoszonym lub przyznał je w rozmiarze mniejszym, niż należało.

Wyrok, który może zostać wydany na każdym etapie sprawy sądowej rozpoznawanej przez sąd l instancji, kiedy to sąd uzna roszczenie powoda za usprawiedliwione co do zasady, np. uzna zasadność roszczenia na podstawie umowy, ale nie ustali jeszcze kwoty, jaką należy zasądzić. Wyroki wstępne zapadają w sprawach, w których sporna jest zarówno zasada roszczenia, jak i jego wysokość; rozstrzygają one co do zasady.

Wyrok, który zapada w sytuacji, kiedy pozwany nie stawia się na rozprawę, ani w żaden inny sposób nie bierze czynnego udziału w sprawie. Sąd przyjmuje wówczas za prawdziwe twierdzenia powoda, o ile nie budzą one uzasadnionej wątpliwości.

Ponowne rozpoznanie przez sąd sprawy zakończonej już prawomocnym orzeczeniem co do istoty sprawy, będące skutkiem wniesienia skargi o wznowienie postępowania.

Zastrzeżenie umowne, mające funkcję wzmacniającą stosunek umowny; dopełnia się poprzez przekazanie kwoty pieniężnej, po czym w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona umowy, może odstąpić od umowy i zatrzymać rzeczoną kwotę, jeśli ją otrzymała, lub też może żądać zwrotu kwoty w dwukrotnej wysokości (jeśli ją wpłacała).

Kwestionowanie ustalonego przez sąd stanu faktycznego; przede wszystkim chodzi tutaj o niezgodność przyjętych przez sąd ustaleń z dowodami zebranymi w sprawie

Zasada, iż świadczenie pieniężne powinno być spełnione w takiej samej kwocie, w jakiej zostało przez strony ustalone, bez względu na okoliczności.

Zasada, iż świadczenie pieniężne powinno być spełnione w takiej samej kwocie, w jakiej zostało przez strony ustalone, bez względu na okoliczności.

Stanowi wyjątek od zasady nominalizmu i przewiduje możliwość zmiany wysokości należności, kiedy zaistniała istotna zmiana siły nabywczej pieniądza pomiędzy powstaniem zobowiązania a jego spełnieniem.

Potoczne określenie założeń postępowania sądowego, głównie cywilnego, określanych przez naukę prawa naczelnymi zasadami postępowania cywilnego, powstającymi poprzez funkcjonowanie praktyki sądowej. Praktyczne znaczenie tych zasad polega na ich wartości jako wskazań interpretacyjnych . Do najistotniejszych zasad procesowych należy zaliczyć:

• zasada prawa do sądu,
• zasada prawdy,
• zasada równości stron,
• zasada dyspozytywności (inaczej: rozporządzalności),
• zasada kontradyktoryjności,
• zasada jawności,
• zasada bezpośredniości,
• zasada ustności,
• zasada koncentracji materiału dowodowego,
• zasada formalizmu procesowego.

Spełnienie przez dłużnika wszelkich przysługujących wierzycielowi świadczeń; może być pełne (zaspokojenie wszystkich roszczeń w pełnej wysokości) lub częściowe (zaspokojenie nie wszystkich roszczeń lub nie w pełnej wysokości).

Dłużnik lub osoba trzecia dająca uprawnionemu do świadczenia wierzycielowi zabezpieczenie na majątku na zasadach określonych w umowie zastawu.

Wierzyciel, przyjmujący zabezpieczenie swojej wierzytelności w drodze zastawu.

Sprawa przed sądem jest rozpoczęta, ale niezakończona – toczy się w sądzie. Zawisłość sporu powoduje niemożliwość wszczęcia drugiej sprawy w tym samym zakresie.

Wymagane przepisami prawa zgłoszenie posiadanej wierzytelności względem przedsiębiorcy, wobec którego toczy się postępowanie upadłościowe.

Sytuacja, kiedy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie z własnej winy, w odróżnieniu od opóźnienia dłużnika (kiedy to występują przyczyny niezależne od dłużnika).

Czynności dokonywane przez podmioty (i osoby) w zakresie normalnego ich funkcjonowania. Podmioty gospodarcze mogą w swych statutach czy umowach ustalić, do jakiej wysokości oznaczonej kwotowo daną czynność uważa się za czynność dokonaną w zakresie zwykłego zarządu, a powyżej – za przekroczenie zwykłego zarządu.